Güzelce dekore edilmiş ve renk renk balıklara ev sahipliği yapan bir akvaryumu izlemenin ne kadar zevkli olduğunu bilenler bilir. Suda zıp zıp gezen rengarenk balıklardan gözümüzü çevirip de şöyle bir aşağılara baktığımızda ise çöpçü balığıyla karşılaşırız. Bugün yeni bir akvaryum yapmak için hangi hayvan dükkanına gitseniz size mutlaka bir çöpçü balığı almanız gerektiğini, onların pislikleri yiyerek akvaryumu temizlediklerini söylerler. Fakat bu doğru değil.
Maalesef adını bile bu düşünceden alan çöpçü balığı aslında akvaryumdaki pislikleri yiyerek beslenen bir canlı değil. Vahşi doğada bulanık ve oksijeni az sularda yaşayabilecek şekilde evrimleştiği için suyun en dibinde rahatça hayatta kalabiliyor ve bu yapısı nedeniyle yüzeye yakın olanları değil, suyun dibine inen yemleri yiyor. Yani evet, onun da yeme ihtiyacı var. Gelin akvaryumlarımızın vakur duruşlu canlısı çöpçü balığı hakkındaki ilginç bilgilere yakından bakalım.
Pek çoğunu ilk kez duyacağınız çöpçü balığı hakkındaki ilginç bilgiler:
- Güney Amerika sularının cefakar balığı.
- Çöpleri değil, yalnızca dibe batan yemleri yiyor.
- Çöpçü balığı tam bir protein canavarıdır.
- Akvaryumda besleyebileceğiniz en uyumlu türlerden bir tanesi.
- Çöpçü balığı deyip geçmeyin, pek çok farklı türü var.
- Tahmin edilenden çok daha uzun bir ömürleri var.
- Boyutları da türlerine göre değişiklik gösterebilir.
- Akvaryum suyu sıcaklığı çöpçü balığı için hayati öneme sahip.
Güney Amerika sularının cefakar balığı:
Ülkemizde çöpçü balığı olarak anılan bu balık türünün asıl adı Corydoras’tır. Corydoras türü vahşi doğada Güney Amerika’da yaşamaktadır. Bölgede bulunan küçük akarsularda, bataklıklarda ve göletlerde yaşayan çöpçü balığı, bu alanların sığ ve bulanık kısımlarını tercih eder. Elbette bu tercihin nedeni zaman içinde geçirmiş olduğu evrimdir.
Çöpleri değil, yalnızca dibe batan yemleri yiyor:
Çöpçü balığı vahşi doğada sığ ve bulanık sularda yani oksijenin az olduğu sularda yaşayacak şekilde evrimleştiği için akvaryumlarımızda da oksijenin en az olduğu dip kısımlarda dolaşmayı tercih eder. Ara sıra yüzeye yakın noktalara çıkar, ona uzun süre yetecek oksijenini alır ve yeniden dibe iner. Çünkü onun yaşam alanı bu şekildedir.
Elbette dışarıdan bakınca kumlardan bir şeyler tırtıkladığını gördüğümüz bu canlıyı hemen yaftaladık ve ona çöpçü balığı dedik. Çünkü balıkların pislikleri akvaryumun dibine çöker ve çöpçü balığı da onları yer gibi görünür. Aslında o, bizim pek çoğunu göremediğimiz dibe batan yemleri yer. Diğer heyecanlı balıklar gibi yemin peşinde koşmaz, yemin ona doğru yavaşça süzülmesini bekler.
Çöpçü balığı tam bir protein canavarıdır:
Çöpçü balığının vahşi doğada yaşayan akrabaları her türlü su birikintisinin diplerinde bulunabilen kurtçuk, larva, böcek ve o bölgeye özel bitkilerle beslenir. Yani hepçil bir canlıdır ama asıl beslenmesi protein ağırlıklıdır. Bu nedenle akvaryumda beslenen çöpçü balıklarına su piresi, artemia, kan kurdu gibi protein ağırlıklı yemlerden vermek gerekir. Akvaryumun dibinde gezen karides ya da balık yavrularını da yiyebilir.
Akvaryumda besleyebileceğiniz en uyumlu türlerden bir tanesi:
Yavruları yiyor dediysek sakın çöpçü balığının saldırgan bir tür olduğunu düşünmeyin. Doğası gereği sessiz, sakin, kendi halinde bir türdür. Lepistes, neon tetra, moli balığı, melek balığı, japon balığı, discus gibi pek çok farklı balık türüyle son derece uyumlu bir şekilde yaşayabilir. Fakat bilinenin aksine çöpçü balığı bir sürü canlısıdır. Bu nedenle eğer akvaryumunuza çöpçü balığı alacaksanız 3 – 6 tane alın, sosyal açıdan çok daha mutlu olacaklardır.
Çöpçü balığı deyip geçmeyin, pek çok farklı türü var:
Hayvan dükkanlarında satılan çöpçü balıklarına dışarıdan baktığınız zaman hepsi aynı görünüyor olabilir ama hem akvaryumda bakılan hem de vahşi doğada yaşayan pek çok farklı Corydoras türü var. Panda, kahverengi, benekli, sterbai, pigme, ters yüzen, albine gibi isimlere sahip bugüne kadar tespit edilen 32 çöpçü balığı türü var. 161 tanımlanmış türün ise soyunun tükendiği tahmin ediliyor.
Tahmin edilenden çok daha uzun bir ömürleri var:
Akvaryumda beslenen çöpçü balıklarının ortalama ömrü 5 yıldır ancak bazen bu sınırı aştıkları görülmüştür. Bilinen en uzun süre hayatta kalan çöpçü balığı tam 27 yaşında ölmüştür. Nadir de olsa doğru yaşam şartları ve sosyal düzen ayarlandığı zaman 20 yıla yakın yaşayan çöpçü balığı türleri de vardır. Sonuçta yeterli oksijen olmadığında bile hayatta kalabilen güçlü bir canlıdan bahsediyoruz.
Boyutları da türlerine göre değişiklik gösterebilir:
Hem akvaryumda hem de vahşi doğada yaşayan pek çok farklı çöpçü balığı türü olduğundan bahsetmiştik. Bu türlerin en dikkat çeken farkı ise boyları. Çöpçü balıkları 25 mm ile 12 cm arasında değişen bir uzunluğa sahip olurlar.
Boyut farkı çöpçü balığının cinsiyetini belirlerken de önemli bir etmendir. Dişi çöpçü balıkları daha iri, erkek çöpçü balıkları ise daha renkli olurlar. Erkeklerin sırt yüzgeci büyük ve daha sivri uçludur, Dişilerin karın kısmı daha geniş olurken erkeklerin yan yüzgeçleri de daha sivridir. Tüm bu farklara rağmen bazen cinsiyet anlaşılmaz. Böyle bir durumda karışık bir grubu kendi haline bırakın, zaten onlar kendi aralarında eşlecek ve kendilerini belli edeceklerdir.
Akvaryum suyu sıcaklığı çöpçü balığı için hayati öneme sahip:
Çöpçü balığı pek çok farklı koşulda hayatta kalacak kadar güçlü bir tür olmasına rağmen Güney Amerika kökenli bir balık olduğu için kaldığı akvaryum suyunun sıcaklığına son derece dikkat edilmelidir. Özellikle çiftleşme dönemindeki suyun sıcaklığı hem ebeveynler hem de yumurta için son derece kritiktir.
Çiftleştirmek istediğiniz dişi ve erkek çöpçü balıklarının bulunduğu suyun sıcaklığını her zaman 21 ile 23 derece arasında tutmalısınız. Canlıların bu suya alışmaları bazen 3 günü bulabilir. Alıştıktan sonra çiftleşme gerçekleşir. Çiftleşme sonrası suyun sıcaklığının 18 derecede tutulması son derece önemli. Yumurtlama gerçekleştikten birkaç gün sonra yavrular çıkacaktır.
Akvaryumlarımızın yanlış anlaşılmış canlılarından bir tanesi olan çöpçü balığı hakkındaki ilginç bilgilerden bahsederek bu türü biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Akvaryum canlılarının bakımı kolay gibi görünebilir ancak yalnızca hayatta kalıyor olmaları mutlu oldukları anlamına gelmez. Bu nedenle yaşamsal ve sosyal ihtiyaçlarının karşılandığından emin olmalısınız.